Historici gaan ervan uit dat een voorganger al in de 10e eeuw werd opgericht. Tussen 1105 en 1125 dienden de ruïnes bij het Rijnpad als opslagplaats voor de keizerlijke regalia. Deze insignes van het Heilige Roomse Rijk - waaronder de kroon, de orb en de Heilige Lans - werden uiteindelijk in 1125 overgebracht naar het kasteel van Trifels. Bovendien is kasteel Hammerstein het decor voor de sage van het - historisch goed onderbouwde - huwelijk van Otto I en Irmingard van Verduns: aangezien Otto en Irmingard in de vierde graad aan elkaar verwant waren, werden op aandringen van Erkanbald, aartsbisschop van Mainz, bezwaren tegen het huwelijk geopperd - waarna het paar in 1018 in Nijmegen werd geëxcommuniceerd wegens incest.